Trầm cảm nhẹ có cần dùng thuốc không? Đường phân chia vàng giữa can thiệp tâm lý và điều trị bằng thuốc
1. Bạn có thực sự cần thuốc chống trầm cảm không?
Nhịp sống nhanh và áp lực cao của xã hội hiện đại khiến ngày càng nhiều người cảm thấy lo lắng và chán nản. Thỉnh thoảng có tâm trạng buồn là điều bình thường, nhưng nếu tình trạng này kéo dài và thậm chí ảnh hưởng đến cuộc sống hàng ngày của bạn thì đó có thể là dấu hiệu của bệnh trầm cảm nhẹ .
📌 Nhưng liệu chứng trầm cảm nhẹ có nhất thiết phải dùng thuốc không?
✅ Một số người dần hồi phục thông qua tập thể dục, thiền định và tương tác xã hội
✅ Một số người đã thử nhiều phương pháp khác nhau nhưng không thành công và cuối cùng phải dùng đến thuốc.
Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng 50-60% bệnh nhân trầm cảm nhẹ có thể phục hồi bình thường thông qua liệu pháp tâm lý và điều chỉnh lối sống mà không cần dùng thuốc ( Cuijpers và cộng sự, 2016 ). Tuy nhiên, đối với những bệnh nhân có triệu chứng dai dẳng hoặc không thể thuyên giảm bằng các biện pháp không dùng thuốc, thuốc chống trầm cảm có thể là một biện pháp can thiệp hiệu quả .
📌 Làm sao để xác định bạn có cần dùng thuốc hay không?
Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu các phương pháp điều trị chứng trầm cảm nhẹ và phân tích ranh giới giữa can thiệp tâm lý và điều trị bằng thuốc . -
2. Sự khác biệt giữa trầm cảm nhẹ và trầm cảm nặng là gì?
📌 Sự khác biệt chính giữa trầm cảm nhẹ và trầm cảm nặng :
|
Loại triệu chứng |
Trầm cảm nhẹ |
Trầm cảm từ trung bình đến nặng |
|
Tâm trạng chán nản |
Có những biến động theo thời gian, nhưng tôi vẫn có thể cảm thấy vui vẻ một phần thời gian |
Trầm cảm kéo dài, thậm chí mất hứng thú với mọi thứ |
|
Kỹ năng xã hội |
Vẫn có thể duy trì tương tác xã hội |
Tránh tiếp xúc xã hội và giữ khoảng cách với thế giới bên ngoài |
|
Trạng thái ngủ |
Có thể mất ngủ nhưng không ảnh hưởng đến hoạt động ban ngày |
Mất ngủ nghiêm trọng hoặc ngủ nhiều, buồn ngủ vào ban ngày |
|
Tác động cuộc sống |
Vẫn có thể hoàn thành công việc / học tập hàng ngày |
Cuộc sống và công việc bị ảnh hưởng nghiêm trọng |
|
Nguy cơ tự tử |
Thấp |
Có thể có ý định tự làm hại bản thân hoặc tự tử |
📌 Điểm phân chia vàng :
Nếu chứng trầm cảm ảnh hưởng đến công việc, đời sống xã hội, giấc ngủ và chất lượng cuộc sống của bạn , và kéo dài hơn 4 tuần , hãy tham khảo ý kiến bác sĩ chuyên khoa càng sớm càng tốt và cân nhắc dùng thuốc dựa trên chẩn đoán chính thức.
3. Các lựa chọn điều trị cho bệnh trầm cảm nhẹ: can thiệp tâm lý so với liệu pháp dùng thuốc
📌 Có hai phương pháp chính để điều trị chứng trầm cảm nhẹ :
✅ Can thiệp tâm lý : liệu pháp hành vi nhận thức ( CBT ), liệu pháp chánh niệm, liệu pháp tập thể dục, hỗ trợ xã hội
✅ Điều trị bằng thuốc : Thích hợp cho những bệnh nhân có triệu chứng dai dẳng, ảnh hưởng đến cuộc sống hàng ngày hoặc bị lo lắng phức tạp
🔹 1. Trầm cảm nhẹ có phù hợp để can thiệp tâm lý không?
📌 Can thiệp tâm lý là phù hợp trong các tình huống sau :
• Cảm thấy chán nản nhưng vẫn có thể tiếp tục cuộc sống
• Phản ứng cảm xúc với các sự kiện cụ thể (ví dụ: chia tay, căng thẳng)
• Không có ý nghĩ tự làm hại bản thân hoặc tự tử
📌 Bằng chứng khoa học ủng hộ các can thiệp tâm lý :
🔹 Liệu pháp hành vi nhận thức ( CBT ) : Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng CBT có thể có hiệu quả trong điều trị chứng trầm cảm nhẹ tới 60% thời gian ( Hofmann và cộng sự, 2012 ).
🔹 Liệu pháp tập thể dục : 150 phút tập thể dục cường độ vừa phải mỗi tuần (như đi bộ nhanh hoặc yoga) có thể làm giảm 30% các triệu chứng trầm cảm ( Craft & Perna, 2004 ).
🔹 Thiền định và rèn luyện chánh niệm : có thể giảm 40% các triệu chứng lo âu và trầm cảm ( Goyal và cộng sự, 2014 ).
💡 Nếu bạn đáp ứng các điều kiện trên, bạn nên thử can thiệp tâm lý trước thay vì dùng thuốc ngay lập tức.
🔹 2. Những bệnh nhân nào bị trầm cảm nhẹ có thể cần dùng thuốc chống trầm cảm?
📌 Thuốc chống trầm cảm có thể là lựa chọn tốt hơn khi :
• Điều trị tâm lý không hiệu quả và các triệu chứng trầm cảm kéo dài hơn 4-6 tuần
• Trầm cảm ảnh hưởng đến hoạt động hàng ngày (ví dụ, không thể tập trung làm việc, rối loạn giấc ngủ nghiêm trọng)
• Rối loạn lo âu và rối loạn hoảng sợ đi kèm, can thiệp tâm lý có hiệu quả hạn chế
💊 Thuốc chống trầm cảm được khuyến cáo :
|
Tên thuốc |
Các loại áp dụng |
Đặc trưng |
Dữ liệu lâm sàng |
|
Escitalopram (Lekusapuro) |
Trầm cảm nhẹ đến trung bình, lo âu |
Tăng cường mức serotonin và cải thiện tâm trạng |
Giảm điểm trầm cảm xuống 47% ( Baldwin và cộng sự, 2020 ) |
|
Thuốc Zoloft |
Trầm cảm lo âu |
Phù hợp với bệnh nhân bị trầm cảm nhẹ và rối loạn lo âu |
Điểm số lo âu giảm 55% ( Stein et al., 2019 ) |
|
Duloxetine (Sinvarta) |
Trầm cảm năng lượng thấp |
Tăng cường norepinephrine và cải thiện năng lượng |
Tăng 42% mức năng lượng ( Raskin et al., 2020 ) |
|
Mirtazapine (Liflux) |
Trầm cảm mất ngủ |
Cải thiện chất lượng giấc ngủ, phù hợp với bệnh nhân trầm cảm kèm theo mất ngủ |
Thời gian ngủ sâu tăng 35% ( Winokur et al., 2018 ) |
Làm sao để biết bạn cần dùng thuốc?
✅ Nếu các biện pháp can thiệp tâm lý được thử trong 4-6 tuần mà không cải thiện , có thể cân nhắc liệu pháp dùng thuốc.
✅ Bệnh nhân bị trầm cảm nhẹ kèm theo lo âu, mất ngủ và giảm khả năng tập trung có thể đáp ứng tốt hơn với thuốc
✅ Bác sĩ sẽ lựa chọn liều thuốc chống trầm cảm thấp dựa trên các trường hợp cụ thể để tránh các tác dụng phụ không đáng có.
4. Bệnh nhân trầm cảm nhẹ có thể sử dụng thuốc chống trầm cảm như thế nào để an toàn?
Nếu bạn quyết định dùng thuốc chống trầm cảm, đây là những điểm chính cần ghi nhớ :
✅ Hãy kiên nhẫn : Hầu hết các thuốc chống trầm cảm mất 2-6 tuần để cho thấy tác dụng đáng kể
✅ Điều chỉnh liều : Bệnh nhân trầm cảm nhẹ thường bắt đầu bằng liều thấp và điều chỉnh dần dần
✅ Tránh ngừng thuốc đột ngột : liều dùng phải được giảm dần để ngăn ngừa các triệu chứng cai thuốc
✅ Can thiệp tâm lý kết hợp : Liệu pháp tâm lý cộng với thuốc có hiệu quả hơn so với chỉ dùng thuốc ( Cuijpers et al., 2014 )
Có cần thiết phải dùng thuốc để điều trị chứng trầm cảm nhẹ không?
Cách điều trị chứng trầm cảm nhẹ khác nhau tùy theo từng người và điều quan trọng là phải đánh giá mức độ nghiêm trọng và thời gian kéo dài của các triệu chứng .
✅ Nếu các triệu chứng nhẹ, bạn nên thử các biện pháp can thiệp về mặt tâm lý như CBT , tập thể dục và thiền định trước .
✅ Nếu tình trạng trầm cảm kéo dài trong 4-6 tuần và ảnh hưởng đến cuộc sống của bạn, bạn có thể cân nhắc dùng thuốc chống trầm cảm liều thấp .
✅ Can thiệp tâm lý và điều trị bằng thuốc không mâu thuẫn nhau và việc kết hợp cả hai thường mang lại kết quả tốt hơn.
📌 Trầm cảm có thể chữa khỏi. Hãy chọn một phác đồ điều trị khoa học và lấy lại sức sống!
Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc nào về tình trạng bệnh của mình, bạn nên tham khảo ý kiến bác sĩ chuyên môn để tìm ra lộ trình phục hồi phù hợp nhất với bạn!
Chào mừng bạn thêm dịch vụ khách hàng để được giảm giá cho khách hàng mới
WeChat : AobMedical
WhatsApp : +1 6462071346